''Ik herkende zoveel in de verhalen van de veteranen.''

‘Waarom hebben jullie dit boek geschreven?’ Olof vertelt: ‘We wilden het verhaal van veteranen na hun missie vertellen. Er is een groot aanbod van boeken die uitgebreid vertellen wat er tijdens een missie is gebeurd, maar niet over na de missie en over de terugkeer in de maatschappij. Ik ben een paar jaar Defensie verslaggever geweest. Vragen zoals hoe vind je je plek weer in de maatschappij, wat heeft de missie je gebracht of hoe heeft het je wellicht beschadigd, vind ik interessant. Dit wilden we graag in een boek vatten.’ 

Niels is zelf veteraan en heeft eerder boeken geschreven over zijn uitzendingen, maar het schrijven van ‘Sporen’ vond hij een uitdaging. Niels: ‘Aan de ene kant zit ik er als journalist in, maar aan de andere kant komen de verhalen ook bij mij als veteraan binnen. We hebben het boek in een vrij kort tijdsbestek geschreven, binnen drie maanden. Toen Olof een week niet aanwezig kon zijn, heb ik zelf zeven veteranen geïnterviewd. Toen was ik er in het weekend even slecht aan toe. Mijn vriendin hoefde maar ‘boe’ te zeggen of ik barstte bijna in huilen uit. Ik herkende zoveel in de verhalen van de veteranen. Het maakt niet uit of je met een Korea-, een Libanon- of een Uruzgan-veteraan spreekt. Op missie beleven militairen nog steeds wat ze eigenlijk al eeuwenlang beleven. Waar die herkenning zit? In de dingen die ze meemaken. Hoe het is om met veel minder dan je gewend bent, in een onbekend gebied te zitten. Hoe het is om afhankelijk te zijn van je collega’s, je buddy’s, je maten. Hoe het is om in een gevecht te zitten. Een IED (improvised explosive device) in Afghanistan heet in India een trekbom, maar het is en blijft hetzelfde. Het heeft voor iedereen dezelfde fysieke gevolgen als je er op gaat staan: je raakt een been kwijt of erger.’

Olof: ‘We vonden het belangrijk dat alle krijgsmachtdelen vertegenwoordigd zouden worden in het boek. Daarnaast wilden we ook verhalen over alle conflicten vanaf de Tweede Wereldoorlog en alle rangen en standen meenemen. Het perspectief van een soldaat is nou eenmaal anders dan het perspectief van een generaal. Het brengt andere ervaringen met zich mee en het laat ook andere sporen na. Bijvoorbeeld Hans van Griensven, luitenant-generaal b.d., was commandant van de Task Force Uruzgan ten tijde van de slag om Chora. Daar krijgt hij nog steeds vragen over en daar moet hij zich nog steeds voor verantwoorden. Dat is een hele andere ervaring dan als je tijdens die slag infanterist was. Dan word je niet op die manier met de missie geconfronteerd.’ 

Olof: ‘We hadden eerst de werktitel ‘Ode aan de veerkracht’. Er bestaat een beeld van veteranen als mensen met wie het niet goed gaat, die thuis in een hoekje zitten te drinken en met een beetje pech hun vrouw in elkaar slaan. Dat cliché is best wijdverspreid. Dit beeld doet veteranen totaal geen recht aan. In ons boek zitten verhalen van veteranen die het moeilijk hadden, maar dat militaire principe van vallen en weer opstaan in zich dragen. Een schoolvoorbeeld hiervan is Dennis van der Kraats, die het na zijn uitzendingen psychisch zwaar had en nu het Veteranen Search Team heeft opgezet. Zo helpt hij niet alleen de politie en slachtoffers, maar ook kwetsbare veteranen die baat hebben bij het ervaren van een doel en kameraadschap.’ 

‘Mensen lezen graag verhalen over andere mensen. Als je je herkent in een ander en denkt: ‘dat had ik ook kunnen zijn’, dan wordt het interessant. Het voordeel van dit boek is dat het niet compleet hoeft te zijn. We hebben zo een breed scala aan verhalen waar veel verschillende mensen zich in kunnen herkennen.’