''In Cambodja moest het wiel opnieuw worden uitgevonden.''
Tijdens Veteranendag interviewde presentator Alex Klusman in de podcast studio van Mee Op Missie Arjen Mulder en Daniel Brender à Brandis. Arjen en Daniel zijn beiden mariniers, veteraan en uitgezonden naar Cambodja in 1992-1993. Op het Malieveld vertellen ze over hun missie en hun werk voor de Marine Roadshow.
Marine Roadshow
‘Wat betekent Veteranendag voor jou?’ Arjen: ‘Ik ben hier eigenlijk vanwege mijn huidige functie. Daniel en ik zijn beiden werkzaam bij de Marine Roadshow. Die heeft drie taken: pre-recruitment, recruitment en promotie van de Koninklijke Marine. In die hoedanigheid reizen wij, zeker nu in het evenementenseizoen, per week twee of drie evenementen af om de marine te promoten en mensen te rekruteren.’
‘Als je hier niet voor je functie was, zou je dan als veteraan aanwezig zijn op Veteranendag?’ Arjen: ‘Dat is een mooie vraag. Drie jaar geleden had ik deze vraag met nee beantwoord. Twee jaar geleden kwam ik voor het eerst met Veteranendag in aanraking, in mijn huidige functie. Ik dacht eerst ‘Ik ben een oude man, ik heb hier niks te zoeken’. Rondlopend over het Malieveld is mijn beeld toen 180 graden gedraaid. Ik zocht geen erkenning en die zoek ik nog steeds niet, maar het reüniegehalte is zo gigantisch groot. Alleen daarom zou ik, ook buiten mijn functie, weer naar de Veteranendag komen. Om bij te praten met oud-collega’s en de draad van 20 jaar geleden weer op te pakken.’

Daniel: ‘Mijn laatste dienstjaar was 1999. Ik heb lang in een cafe en club gewerkt en ik ben DJ. In 2018 kwam ik toevallig een reservist tegen, een oud-marinier. En die raadde mij aan om zelf reservist te worden. Dat ben ik uiteindelijk ook geworden. Sinds 2019 werk ik ook bij de Marine Roadshow.’
‘Miste je de Marine?’ Daniel: ‘Ja en nee. Het kameraadschap miste ik wel. Er was in 2012 een Cambodja reünie. Toen is er ook een Facebook pagina opgericht. Sindsdien zijn er best veel bijeenkomsten.’

Op missie
‘Welke missies hebben jullie gedaan?’ Arjen: ‘Cambodja was mijn eerste missie en ik heb daarna nog Haïti, Bosnië, Irak en Afghanistan gedraaid.’ Daniel: ‘Ik heb één uitzending gedraaid, in Cambodja. Er waren de eerste vrije verkiezingen. De eerste lichting mariniers heeft eigenlijk het zwaarste werk gehad. De compounds moesten nog opgebouwd worden. De tweede lichting had het ook zwaar, want toen waren de vrije verkiezingen. Ik zat bij de derde lichting. Wij zaten in het laatste stukje, totdat de hoofdmacht wegging.’ Daniel: ‘Hoe de missie mij gevormd heeft? Toen ik terugkwam uit Cambodja merkte ik dat ik me veel minder druk maakte om kleine onbenulligheden. Ik had een heel ander perspectief.’
‘Arjen jij zat in de tweede lichting, tijdens die eerste verkiezingen in Cambodja. Hoe heb jij die uitzending ervaren, ook in vergelijking met al die andere uitzendingen die je gedraaid hebt?’ Arjen: ‘Als een tijd die nooit meer terugkomt. Het is moeilijk om missies met elkaar te vergelijken, het is allemaal verschillend. In Cambodja moest op sommige punten het wiel opnieuw worden uitgevonden. Wij gingen daar met twee soldaten eerste klasse de poort uit en dan moest je je maar redden. Er was geen enkel radioverkeer of iets dergelijks. We kregen heel veel verantwoordelijkheid. Dat is iets wat je vandaag de dag nooit meer zou meemaken. Er zou nu konvooibegeleiding zijn en er zou veel meer naar de veiligheid worden gekeken. Die leerpunten maakten het juist een fantastisch mooie missie.’

Veteranendag
Tijdens de opname van de podcast is de fly-past te horen, die de start aangeeft van het nationale defilé. ‘Wat doet het geluid van helikopters met je?’ Daniel: ‘Het is machtig, een machtig gevoel.’ Arjen: ‘Ik heb ze ook wel vervloekt in het verleden, omdat ik er zo verschrikkelijk veel mee vloog.’ Daniel: ‘Of ze kwamen niet.’ Arjen: ‘Dan heb ik ze nog harder vervloekt inderdaad. Ik heb ook periodes gekend dat ik ze echt als een steun ervaarde. Dat je weet dat als het hier mis gaat dan hebben we altijd die jongens die erboven hangen nog. Het is heel wisselend hoe ik erover denk.’
‘Wat betekent meelopen in het defilé voor jou?’ Arjen: ‘Ik weet dat je veel mensen daar een plezier mee doet. Ik zou het zelf nooit vrijwillig doen.’ Daniel: ‘Ik ook niet. Ik begrijp degenen die het wel doen. Al die mensen die staan te kijken, het geeft een buik-en-borst-vooruit-gevoel.’
‘De marinier van 30 jaar geleden is anders dan de marinier van nu.’
De marinier van nu
Arjen: ‘De marinier van 30 jaar geleden is anders dan de marinier van nu. Het verschil? Een stuk mondiger, maar dat geldt voor de hele maatschappij. De marinier van nu is zeker geen mindere marinier dan die van 30 jaar geleden. De sfeer binnen ons eigen korps is ook veranderd, niet slechter, maar anders. Men is mondiger en accepteert niet meer alles klakkeloos. Als vroeger werd verteld: ‘Ga linksom.’, dan deed iedereen dat. Nu moet je uitleggen waaróm je linksom gaat.’
