“Ik moest een knop omzetten”
Op 44-jarige leeftijd maakte Pieternel van Kempen de beslissing om aan de slag te gaan bij Defensie. Op haar verjaardag tijdens de eerste missie in Afghanistan sloeg een raket in op de compound, maar voor de kapitein van de Patient Evacuation Coordination Cell ging het werk door. “Ik werd uit de schuilkelder gehaald om de werkzaamheden voort te zetten. De situatie was ondanks de ernst eigenlijk ook lachwekkend in het moment. Ik zat onder mijn bureau met mijn helm op mijn hoofd met ziekenhuizen te bellen.” Inmiddels is Pieternel met leeftijdsontslag en kan ze zich volledig storten op haar passie: beeldhouwkunst maken. Zij is de ontwerper van de Witte Anjer Prijs van dit jaar.
“Op een gegeven moment ontving ik als arboverpleegkundige een mooie wervingsfolder van Defensie. De titel luidde ‘werken als arboverpleegkundige bij de luchtmacht is net zo spannend als werken als F16-piloot’. Mijn man zei toen: als je het nu niet doet, ga je het nooit meer doen. Het was wat anders en zo kwam ik bij defensie terecht. Mijn vader meldde zich tijdens de Tweede Wereldoorlog vrijwillig als militair aan om jachtvlieger te worden voor onze vrijheid. Hij is door de Japanners krijgsgevangen genomen en zat 3,5 jaar vast. Pas bij het einde van de oorlog kwam hij vrij. Toen ik hem vertelde dat ik aangenomen was en geneeskundig officier zou worden, reageerde hij dat hij dan voor mij in de houding moest staan. Maar eigenlijk verdiende hij het om officier te worden.”
“Mijn eerste ervaring in het buitenland met defensie was een verkenning in Afghanistan. Met een klein team streken we neer in de provincie Baglan om te kijken of we daar voor Nederland een kamp konden neerzetten. Ik lette op de HPG-zaken. Dit houdt in dat ik moest inventariseren wat mogelijk een bedreiging voor onze gezondheid kon zijn. Ik kijk naar infectieziekten, het water, de bodem, de lucht, straling, naar stof en beestjes. Mijn team bestond uit oude rotten, maar ik had geen ervaring. Ik had alleen een officiersopleiding van 11 weken in het Spec Peloton (specialisten) op de KMA gehad en preventive medicine cursus van 4 maanden in Fort Sam Houston in Amerika. De eerste aanblik na aankomst in Kunduz was er een van kapotgeschoten vliegtuigen en een Afghaan die op zijn hurken achter prikkeldraad zat. Het eerste half uur na vertrek uit Kunduz naar Pol-e-Komri per auto voelde ik me als een bang opgejaagd dier… Ik was bang. Op een gegeven moment dacht ik: ‘dit ga ik niet volhouden zo. Het heeft geen zin om bang te zijn. Als ik doodga, dan ga ik dood. Ik moest een knop omzetten en dat deed ik.”
‘Het symboliseert hoe de winnaar van de Witte Anjer Prijs hart heeft voor veteranen’
Na een verkenning volgde in 2009 en 2014 missies naar Afghanistan. “Beide uitzendingen waren tijdens verkiezingstijd, dat vond ik intens. In 2009 regelde ik samen met een collega het proces voor een gewonde vanaf het plaats van ongeval naar het ziekenhuis. Niet alleen voor onze militairen, maar ook voor Afghaanse mensen die door ISAF gewond raakten. Het was heel druk. De tweede missie stond in het teken van het opleiden van Afghanen tot combat life savers en hen de middelen te geven om dit succesvol te kunnen doen. Ik vond het heel dapper dat Afghaanse politieagenten en militairen een bewuste keuze maakten en dus in uniform liepen. Ze bekenden letterlijk kleur. Dit was heel gevaarlijk, omdat je dan een makkelijk doelwit voor de Taliban bent. Zeker tijdens verkiezingstijd. De Taliban pleegde constant aanslagen om de verkiezingen te ondermijnen.”
Met drie missies en een verkenning op haar naam is Pieternel een veteraan, maar dat woord vindt ze lastig. “Mensen associëren veteranen met oude mannen. Veteraan zijn heeft een stoffig imago. Maar ik ga met Veteranendag wel naar Den Haag. Ik ben lid van Stichting Veteranen Kunst en ik beeldhouw. Op de laatste zaterdag van juni exposeren we in Den Haag. Ik noem mezelf een veteranenkunstenaar, maar ik vind wel dat niet al mijn werk verbonden hoeft te zijn met mijn missies.”
Als beeldhouwster is Pieternel vaardig en productief. In haar tuin staan een aantal prachtige bronzen werken van haar hand. Voor de Witte Anjer Prijs 2022 is het ontwerp van Pieternel geselecteerd. “Ik vind beelden heel leuk, omdat ze driedimensionaal zijn. Voor de Witte Anjer Prijs maak ik een bronzen beeld. Het beeld geeft het menselijk hart weer door de kransslagaders. Op die manier zie je de vorm van het hart zonder dat het beeld massief is. Je kijkt door de kransslagaders heen. Het symboliseert hoe de winnaar van de Witte Anjer Prijs hart heeft voor veteranen, het Nationaal Comité Veteranendag de prijs vanuit het hart geeft en hoe de kunstenaar de prijs met hart en ziel heeft gemaakt.
Op de linkerkant van het hart is de witte anjer geplaatst (refererend naar de draagwijze links op de borst). De keerzijde is echter de veteraan voor wie zijn ervaringen in het hart gegrift staan, verbeeld met het veteranen logo.”