Het verhaal van Marco Kroon: “Je gaat als jongetje op missie en komt als man terug”
Marco Kroon ontving in 2009 de hoogste onderscheiding die een Nederlandse militair kan krijgen: de Militaire Willems-Orde. Vanaf dat moment lag een vervolgcarrière in de spotlight voor hem in het verschiet. Desondanks is de reden achter deze onderscheiding voor Marco het meest dierbaar: “Ik heb mijn land, de driekleur en de koningin gediend. Wat ik samen met mijn groep gedaan heb, de kameraadschap die ik daaraan heb overgehouden, dat is onbetaalbaar.”
Wanneer Marco in de podcast Mee Op Missie de vraag krijgt wat zijn belangrijkste titel is, reageert hij resoluut. “Dat ik militair ben. Ik heb medailles, onderscheidingen, titels, specialismen, maar ik ben vooral Marco die nog steeds in dienst zit.” In totaal is hij tien keer uitgezonden. De motivatie om op al die uitzendingen te gaan, ontstond naar zijn weten al bij zijn eerste bewustwording als kind. “Mijn Britse opa was militair en in mijn stad/dorp stond een oorlogsmonument. Dat vond ik zo mysterieus dat ik militair wilde worden. Het was geen vraag of dit zou lukken en het geld maakte me ook niet uit. Ik wilde gewoon mijn land dienen.“
Zijn eerste missie maakte veel indruk op de toen nog jonge Marco. Hij vertrok op zijn twintigste, in 1991, naar Irak. “Je gaat als jongetje op je eerste missie en komt als man terug. Er was weinig voorbereidingstijd, waardoor we er met de marine met slechte voorbereiding heen gingen. We hebben daar echt onze veerkracht laten zien. Je ziet daar gewoon kinderen voor je ogen doodgaan. Dan kom je geestelijk echt veel ouder terug.“
‘ Ik ben in gevangenschap verkracht en vernederd.’
In 2007 vertrok Marco naar Afghanistan. Zijn missie daar heeft hem krassen opgeleverd die hem niet zomaar loslieten. “Wat er in 2007 allemaal is gebeurd, is persoonlijk. Ik ben in gevangenschap verkracht en vernederd. Dat was voor mij een schande, ik schaamde me echt heel erg. Ik wilde het dan ook geheim houden, maar daardoor werd ik mentaal gesloopt. Uiteindelijk is het me zwaar gevallen, maar ik ben trots op alle keuzes die ik later heb gemaakt. Doordat ik het verzweeg, zelfs voor mijn vrouw, kon de geheime missie nog tien jaar doordraaien. Zo hebben we nog veel levens kunnen redden.”
In totaal werd Marco tien keer uitgezonden. Tijdens zijn laatste missie in Mali stond hij voor het eerst niet in het veld en was hij stafofficier. Marco zat vlak voor die uitzending niet goed in zijn vel door alles wat hem overkwam in Afghanistan. “Ik kocht een kroeg als afleiding omdat ik niet kon dealen met het monster in mijn hoofd. Ik was ook alcoholist en ik werd beschuldigd van drugs- en wapenhandel. Ik werd ineens de grootste crimineel van Nederland. Toch was het fijn om het gevecht aan te kunnen gaan met die aangifte.” In Mali ondervond hij dat ‘krijger Kroon’ niet meer in leven was. “Die tijd is voorbij, ik kan dat niet meer. Wat ik nog wel mooi vind is het aansturen, motiveren en leidinggeven aan jongens en meiden. Het is mooi om het vuur in de ogen van jonge militairen te zien.”
De Willems-Orde heeft Marco uit het zwarte gat getrokken. “Ik was echt de verkeerde kant op gegaan als ik die onderscheiding niet had gehad. Het gaat niet om het stukje staal, maar om de erkenning.” Toch ervaarde Marco ook ongemak toen hij hoorde dat hij voorgedragen zou worden voor de onderscheiding. “Allereerst was er nog iets wat niemand van mij wist. Mijn verkrachting was nog onbekend en het voelde raar dat ik die onderscheiding kreeg terwijl ik niet alles had verteld over mijn missies. Daarnaast hebben mijn mannen net zoveel goede dingen gedaan als ik. Zij verdienen er net zo goed één. Ik heb na de uitreiking ook een shirt voor ze gemaakt waarop de onderscheiding gedrukt staat op de linkerborst. Op de rug stond de tekst ‘Brothers in arms’.”
Kortgeleden is de film De Vuurlinie uitgekomen. In de film wordt Marco’s verhaal nagespeeld. “De ethische dilemma’s en vragen in de film zijn blijkbaar herkenbaar voor veteranen en hun thuisfront. De reacties zijn ongekend, daar ben ik enorm trots op. Als je met mensen in gesprek gaat, merk je het respect dat ze voor mijn verhaal hebben. Mensen groeien van de gesprekken die ontstaan na mijn film en dat is mijn doel. Ik wil zoveel mogelijk jongens en meiden helpen.”
‘Geen enkele vader wil dat zijn kind overlijdt, maar ik zou een lul zijn als ik mijn kinderen die kameraadschappen wil ontzeggen.’
Marco’s carrière is in ieder geval een inspiratie gebleken voor zijn eigen zoons. De oudste twee zitten al bij defensie en de jongste heeft de vooropleiding zojuist afgerond. “Mijn jongens zijn ook mannen geworden. Dat zij ook bij defensie zitten, dat is toch het mooiste dat er is.” Ondanks dat veel ouders niet willen dat hun kinderen worden uitgezonden, geeft Marco in een mini-documentaire voor de twintigste Veteranendag aan dat hij hier anders over denkt. “Geen enkele vader wil dat zijn kind overlijdt, maar ik zou een lul zijn als ik mijn kinderen die kameraadschappen wil ontzeggen. Ik heb dat ook mogen ervaren en als je dat eenmaal hebt geproefd, wil je niks anders meer.”
Tijdens Veteranendag brengt Marco zijn trots voor Nederland en defensie, mede vanwege zijn bekendheid, over op een bijzondere manier. “Aan het eind van de dag ben ik kapot. Het gaat niet om wat ik ervan vind, maar hoe ik mensen gelukkig kan maken door even met ze te praten of op de foto te gaan. Dat is echt onbetaalbaar. En die rijen die dan voor mijn neus ontstaan, ach, een paar biertjes in je hoofd en dan kom je er wel doorheen. Ik doe er alles voor om die mannen en vrouwen een mooi en inspirerend moment te geven.”